İSLAM AİLE HUKUKU

İslâm, insanlığın bütün temel ihtiyaçlarını ve yaşama alanlarını düzenleyen bir hukuk sistemine sahiptir. Genel anlamıyla fıkıh denilen bu sistem, çeşitli alt dalları da içinde barındırır. Bunlardan biri de aile hukuku alanıdır. Fıkıh literatüründe genel olarak münakehat, mufarekat başlıkları altında ele alınan bu konu, Müslüman bireyin evlenmesi, evlilik hayatı, boşanması ve boşandıktan sonraki hayatıyla ilgili çeşitli düzenlemeleri içermektedir.

İslâm aile hukuku, genel hukuk branşının bir alt dalı olarak, bireyin, ana rahmine düşmesinden (neseb), doğumuna, doğumundan yetişmesine, yetişmesi esnasında geçirdiği çeşitli evrelere (bulüğ, rüşt vs.), ergenlikten evliliğe, evlilik öncesi hazırlık sürecinden doğuma kadar, bir çok alanda düzenlemelerde bulunmuştur.

İslâm ve Kur'ân-ı Kerîm kadın ve erkeğin, bir arada bulunmak ve yaşamak zorunda olan varlıklar olarak, çeşitli şekillerde ilişki içerisinde olmasını doğal karşılamaktadır. Bu iki farklı cinsin, birbirlerine karşı olan zorunlu bağlılıkları, onların ilişkilerinin çeşitli şekillerde düzenlenmesini zorunlu kılmaktadır. İşte İslâm aile hukukunun düzenleme alanı içerisine giren de burasıdır. Nitekim Kur'ân-ı Kerîm�de erkek ve kadının, dünyada yaşayabilmek için birbirlerine karşı zorunlu olduklarını şöyle ifade etmektedir: �Size onlar sayesinde veya onlarla huzur ve mutluluk bulmanız için kendi cinslerinizden eşler yaratması ve aranızda sevgi ve merhamet oluşturması, O�nun (Allah'ın) kudretinin göstergesidir. Bunda düşünen bir toplum için işaretler vardır� (Rûm, 30/21). Bu ayette işaret olunan ve kadın ve erkeğin birbirleriyle huzur ve mutluluk bulması şeklinde ifade edilen şey, sadece kadın ve erkeğin cinsel yönden birbirlerine olan ihtiyacı değildir, bunun içerisinde, Müslüman bireyin, dünya hayatında yaşadığı ve yaşayacağı bütün insani durumlar karşısında bir destek bulması, her zaman ve daima mutlu bir hayat sürebilmesi için gerekli psikolojik ve ruhi ortamın oluşturulması da vardır. Zira kadın erkek ilişkileri sadece cinsellikten ibaret değildir.

Hayatını sürdürebilmek için erkeğin kadına ihtiyacı vardır, çünkü onun hayatının sağlıklı ve mutlu sürebilmesi için yapması gereken şeylerin tamamını yapabilmeye güç yetiremez, çocuk doğuramaz, çocuğun bakımı ve gelişmesinde ihtiyacı olan her şeyi karşılayamaz, ev işlerini yeterince düzenli yapamaz vb. kadının da aynı şekilde erkeğe ihtiyacı vardır; çünkü onun da hayatını sağlıklı ve mutlu olarak sürdürebilmesi için yapması gereken şeylerin tamamını yapabilmeye muktedir değildir. Örneğin çetin hayat şartları karşısında mücadele etmek onu yıpratır ve temel kadınlık vazifelerini yapmasına engel olabilir, bir evin geçindirilebilmesi ve bütün ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ağı bir sorumluluktur, bir kadının tek başına bu sorumluluğun altında kalkması, kimi kadınsı yönlerinin yok olmasına, yada kadının aşırı derecede yıpranmasına yol açabilir. Bu sebeple bu iki cins birbirine muhtaçtır. Dolayısıyla kadın erkek ilişkisinde evlenme ve aile hayatı kurma, hem eşlerin düzenli ve meşru tarzda cinsel ihtiyaçlarının giderilmesine hem de maddi ve manevi yönden birbirlerine destek olarak sağlıklı ve düzenli bir hayat yaşayabilmelerine imkan sağlar. Ayrıca aile hayatının en önemli yönlerinden biri de insan üremesi, yani neslin devamıdır. Evlilik kurumu, sağlıklı nesillerin yetişebilmesinin yegane çaresi olduğu için de aile ve evlilik büyük değr taşımaktadır.

İşte İslâm aile hukuk aile ve evliliğe ilişkin düzenlemeler yaparken, öncelikle evliliğin bu temel yönlerini dikkate almış, bunların meşru şekilde nasıl gerçekleştirilebileceğine ilişkin düzenlemeler yapmıştır. Bu çerçeveden olarak evlilik dışı cinsel ilişki, yani zina, topluma verdiği zarar bakımından yasaklanmış, aksine olarak evlilik teşvik edilmiştir. 
            Zina konusu, bu konuyla irtibatlı olmasına rağmen, ayrı bir takım şeyler içerdiği için, onunla ilgili bilgileri daha sonraki yazılarımızda yazmayı uygun gördük.  


 
Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN
İ.Ü İLAHİYAT FAKÜLTESİ 
ÖĞRETİM ÜYESİ