HADİS’DE İLİM
İlimle ilgili pek çok da hadis mevcuttur. bunlardan bazıları şunlardır :
“Allah kimin için hayır dilerse onu dinde fıkıh (ince anlayış) sahibi yapar”
“Alimler peygamberlerin varisleridir."
“İlim sahibi bir kimsenin, cehaletle ibadet eden kimse üzerine olan üstünlüğü, bedir gecesinde ayın diğer yıldızlar üzerine olan üstünlüğü gibidir”
Gazali ilmin faziletine dair açtığı bahiste bu hadisleri nakletmektedir. Ayrıca pek çok büyük kimselerin ilim konusundaki sözlerini de nakleden Gazali ilmin fazileti konusunda şunları söylemektedir :
“... İlim Allah'ın kemal sıfatıdır. Peygamberlerin ve bütün meleklerin şerefi ilimden gelmektedir. Atların bile zeki olanı, uyuşuk olanından daha faziletlidir. Öyle ise ilim, hiç bir meziyete kıyas edilmeksizin tek başına faziletin esasıdır.
Bil ki, insanoğlunun istediği hayırlı şeyler ya kendisi için ya başkası için ya da hem kendisi hem de başkası için olmak üzere bölümlere ayrılır. Fakat kendisin için istediği hayır, başkaları için istediği hayırdan daha üstün ve faziletli olur.
Başkası için istenen hayır altın ve gümüştür. bunlar aslında değerleri olmayan madenlerdir. Allah bunlarla alış-veriş yapılmasını irade buyurmuş olmasaydı bunların maden olarak hiç bir değeri olamazdı.
Kişinin kendisi için istediği şey, ahiret saadeti ve Allah'ın cemalini müşahede lezzetidir.
Kişinin hem kendisi hem de başkaları için istediği hayra gelince; bu da beden selametedir. Ayaklarının sağlam olmasını istemek, zati bakımdan olur ki, sancı ve ağrı duymamak gibi...
İşte bu yönlerle ilme baktığın zaman onu aslında ve esasında lezzetli bulursun ve onu zatın için istersin. Aynı zamanda ahiretin tükenmez nimetlerine insanı götüren en büyük bir nimet olduğunu görürsün. Çünkü Allah'ın huzuruna ancak ilimle gidilir.
İnsanoğlu hakkında en büyük rütbe, ebedi saadet olduğu için, o saadete ulaştıran vesile de en üstün ve en kıymetli olur. İlim ve o ilmin gereği olan amel olmadığı taktirde, bu büyük nimetlerin hiç birine ulaşmak imkanı yoktur. amele ancak amelin ne olduğunu bildiren ilimle varılır. Öyle ise dünya ve ahiret saadetinin anahtarı ilimdir.
Bundan şu sonuç çıkıyor ki ilim,
amellerin en faziletlisidir”