|
İnönü Üniversitesi Darende İlahiyat Fakültesi öğretim görevlisi Dr. Ahmet Ak, Matüridi Kaynaklarda Matüridi ve Matüridîlik başlıklı doktora tezini BÜYÜK TÜRK ALİMİ MATÜRİDİ VE MATÜRİDİLİK adıyla yayınladı..1963 Kahramanmaraş Pazarcık doğumlu olan Dr. Ahmet Ak,1990 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesini bitirmiş,1993 yılında da İ.Ü.Darende İlahiyat Fakültesine asistan olarak girmiş.Bu üniversitede İslam Mezhepleri Tarihi bilim dalında yüksek lisansını (1996) tamamladıktan sonra Ankara Ü. İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr Sönmez Kutlu yönetiminde 2006 yılında doktorasını tamamladı ve bu doktora tezini “BÜYÜK TÜRK ALİMİ MATÜRİDİ VE MATÜRİDİLİK! başlığı altında yayınladı. Eser İçindekiler, Kısaltmalar, Önsöz ve Giriş’ten sonra üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Önsöz’de Dr Ak, Matüridî’nin “…Siyasi ve dini çekişmelerin yoğun olduğu bir dönemde” yaşadığına işaretle bu konunun önemini şöyle anlatır: “…Matüridi ve Matüridîlik mensuplarınca dahi (bu mezhep) iyi bilinmemektedir… Bu nedenle Matüridi ve adına nispet edilen Matüridîlik hakkındaki bilimsel çalışmalar henüz istenilen düzeye ulaşmamıştır. Bundan dolayı Matüridi ve Matüridîlik üzerindeki sis perdesi henüz kalkmamış olup, bu konuda daha pek çok araştırmaya ihtiyaç vardır…” Eserin GİRİŞ bölümünde (Sh:1–32)araştırmalarda kullanılan metot, konunun kaynakları ile Matüridî’nin yaşadığı çağdaki mezhep ve fikir hareketleri konularında bilgiler verilir. İmam Matüridî’nin Hayatı ve Temel Görüşleri başlığı altındaki Birinci Bölüm (Sh:33–86) Matüridî’nin hayatı, tahsili ve ilmi kişiliği temel görüşlerini kapsamaktadır. Bugünkü Özbekistan sınırları içindeki Semerkand’ın Matürid köyünde doğduğu için Matüridli anlamına gelen Matüridî unvanıyla anılan bu büyük bilgin, çağının ünlü bilginlerinden ders almış, Ebu Hanife’nin görüşlerini benimsemiş ve miladi 944 yılında vefat etmiştir. Eserde hocaları ve öğrencileri hakkında kaynaklara dayalı olarak bilgiler verilen Matüridî’nin eserleri de bir bir sayılmaktadır. Matüridî’nin Temel Görüşleri başlığı altında (Sh: 58–86) Tanrı’nın Bir’liği, ispatı ile iman problemi konularında Matüridî’nin kendi kitaplarına dayanılarak bilgiler verilmektedir. Matüridî, imanın, kesb açısından insana, yaratma (halk) açısından Allaha ait olduğunu ifade etmiştir. O’na göre eylemler (ameller) imandan bir parça değildir. Bu sebeple dini eylemleri yapmayanlar dinden çıkmazlar. İman artmaz ve eksilmez, aynı zamanda zorlama da kabul etmez. Matüridî’ye göre devlet yönetimi inançla ilgili olmayıp akli, sosyal, hukuki bir konudur. Matüridî’liğin Arka Planı ve Oluşum Süreci başlığı altındaki İkinci Bölüm de (Sh:87–125) Hanefilik, Semerkand ekolü gibi konular hakkında bilgiler verilir. Bu coğrafi ve fikri ortamdan etkilenen Matüridi, Ebu Hanife gibi. Problemleri aklın, Kuranın ve sünnetin ışığında çözmeye çalışmış, ayet ve hadislerin inceliklerini anlamada Kuranın ruhuna uygun şekilde aklı kullanmayı önemsemiştir. Matüridi Kaynaklarda İmam Matüridî’nin Sunumu başlığı altındaki üçüncü bölümde (Sh:127–175) Matüridî’ye atıfta bulunmayan kaynaklar, Matüridî’yi otorite kabul eden kaynaklar ele alınmış, Matüridî hakkında yeni araştırma yapacak olanlara önemli kaynaklar tanıtılmıştır. İlk kaynaklara göre Matüridî’nin bir Hanefi hukukçusu (fakih’i) büyük ve değerli bir din yorumcusu (müfessir) ve nihayet Ehl-i sünnet gurubunun imamı ve ilahiyatçısı (mütekellimi) olduğu tespitine yer verilen eserde Matüridî’nin taraftarlarına MATÜRİDİYYE denildiğine de işaret edilmektedir. Geniş bir Bibliyografya ve karma bir İndeks (Sh:185–216)ile sona eren eserin Sonuç bölümünden (Sh:176–181) aktaracağım birkaç cümle ile yazımı bitirirken böyle bir araştırma eserini başaran Dr. Ahmet Ak’ı ve ona rehberlik eden yöneticisi Prof. Dr. Sönmez Kutlu’yu tebrik ile bu eseri meraklılarına tavsiye ederim: “…(Matüridi ye göre) hiç kimse bir başkasını inanmadığı için kınayamaz, baskı altına alamaz… Olgun bir mümin olabilmek, ancak hakiki bir imana sahip olup, güzel işler yapmakla mümkündür… İmam Matüridi, dini siyasete alet etmemiştir… Matüridî’nin görüşleri önce Maveraünnehir ve Horasan’da, sonra Irak, Suriye ve Anadolu’da yayılmıştır… Araştıran, sorgulayan ve her şeyin mümkün olan en iyisinin yapılmasını isteyen; kardeşlik ve eşitlik, birlik ve beraberlik, barış ve adalet anlayışı üzerine kurulan iman nazariyesini savunan İmam Matüridi ve ona nispet edilen Matüridîlik iyi bilindiği takdirde, günümüzdeki Müslümanların daha sağlıklı bir din anlayışına kavuşmalarına yardım edeceğini düşünmekteyiz. Ayrıca sağlam bir din anlayışına sahip olan Müslümanların, dünya barışının teminine de önemli katkı sağlayacağı kanaatindeyiz”
|
EKLENENLER
