KADİR GECESİ'NİN ÖNEMİ

 
Kadir gecesi hakkındaki Kadir suresinin meali şöyledir: "1. Biz onu (Kur'an'ı) Kadir gecesinde indirdik. 2. Sen, Kadir gecesinin ne olduğunu bilir misin? 3. Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. 4-5. O gecede, Rablerinin izniyle melekler ve Ruh (Cebrail), bütün işler için iner dururlar ve O gece, fecrin doğuşuna kadar selametle doludur". 

İslam alimleri bu surenin Mekke'de nazil olduğu görüşündedirler. Sure tamamen Kadir gecesini ve onun özelliklerini konu edinmekte olduğu için, Kadir gecesinin önemini anlayabilmek hususunda birinci derecede önemi haiz olduğu söylenebilir.

Bu surede de açıkça görüldüğü üzere Kadir gecesi ile Kur'an-ı Kerim arasında doğrudan bir ilişki vardır. Zira sure "Biz onu Kadir gecesi indirdik" ifadeleriyle başlamaktadır ki, İslam alimlerine göre burada "o" zamiriyle Kur'an-ı Kerime işaret olunmaktadır. Dolayısıyla Kur'an'ın Kadir Gecesi indiği bu sureden anlaşılmaktadır. Ancak, Bakara suresi 185. Ayete baktığımızda da: "Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır". İfadelerini görürüz. Her iki ayeti birlikte ele aldığımızda Kur'an'ın Ramazan Ayında ve Kadir gecesinde indiğinin bildirildiğini görmekteyiz. Bu durumda Kadir Gecesinin Ramazan ayı içerisinde olduğu net olarak ortaya çıkmaktadır. Allah, Kur'an'ı Ramazan ayında bulunan Kadir gecesinde indirmiştir.

Alimler bu Kur'an indirilişinin mahiyeti konusunda çeşitli ihtilaflar etmişlerdir. Kimilerine göre Kur'an, Levh-i Mahfuzdan dünya semasına indirilmiştir, kimilerine göre burada sembolik bir anlatım vardır. Kastı Kur'an'ın indirilmeye başlanmasıdır. Her durumda da Kadir Gecesi, Ramazan ve Kur'an arasındaki ilişki inkar edilemeyecek kadar açıktır.

Kadir suresinin ikinci önemli vurgusu, Kadir gecesinin Allah katındaki değerini göstermektedir. O da bu gecenin 1000 aydan daha hayırlı bir gece olmasıdır. Allah katında Kadir gecesi 1000 ay yani yaklaşık 85-86 seneden daha hayırlı bir gecedir. 

85-86 seneden daha hayırlı ya da 1000 aydan daha hayırlı ne demektir? Alimler bunu genel olarak: Bir kişi bin ay ibadet etse, alnını secdeden kaldırmasa, daima gündüzleri oruçla geceleri namazla ihya etse, Kadir gecesinde yapmış olduğu ibadet kadar sevap kazanamaz şeklinde değerlendirmişlerdir. Kadir gecesinin 1000 aydan hayırlı olması demek, o gecede yapılan ibadetin, bin ay yapılan ibadetlere bedel ve hatta onlardan daha üstün olması demektir.

Alimlerin bu yorumu doğal olarak Kadir gecesinin nasıl ihya edileceği sorununu ortaya çıkarmıştır. Ne Kur'an-ı Kerim'de, ne Peygamberimizin Sünnetinde Kadir gecesi yapılacak ibadetin ne olduğu ve nasıl ibadet edilmesi gerektiği konusunda net bir bilgi yoktur. 

Genel olarak Kadir gecesini ihya etmek deyince, dinimizde ibadet olarak kabul edilen, Kur'an okuma, namaz kılma gibi ibadetlerin yapılabileceği söylenebilir. Öte yandan ibadetlerin en büyüklerinden biri olan tefekkür de bu gecede ihmal edilmemelidir. 

Tefekkür, insanın var oluşunu anlamlandırma, nerden gelip nereye gittiğini sorgulama ibadetidir. Bir kimse tefekkür etmeksizin, daima alnı secdede olsa, neye ne için ibadet ettiğinin bilincinde olamaz. O sebeple Müslümanlar ibadetlerinde daima, kime ne için ibadet ettiklerinin şuurundadırlar. Kur'an bu şuurda oluşa huşu demektedir. 

İnsan huşu içerisinde Rabbine ibadet eder. Kendisinin Allah'a kul olan bir varlık olarak, başkalarına kul olmayacağını bilir ve namazlarında onu beyan eder. İbadetlerini şüğulle, gönlü dünya işleriyle dolu olarak yapmaz. Gönlünü Allah'a açar, sırf Allah rızası için ibadetini ifa eder. İşte bütün bunların olabilmesi tefekkürü, düşünmeyi, kafa yormayı gerektirir.

Kadir suresinin devamında o gece meleklerin ve Ruhun gün ağartıncaya kadar bütün işleri halletmek için Rablerinin izniyle yeryüzüne indikleri bildirilmektedir. Alimler genel olarak ayette geçen Ruh kelimesini Cebrail şeklinde tefsir etmektedirler. Meleklerin ve Ruhun halletmek için inidkleri işlerin ise neler olduğu açık değildir. Bu işlerin muhtemelen, Allaha karşı ibadetlerini yerine getirerek, Kadir gecesini ihya etmek için çalışan kulların fiillerini ve isteklerini kaydetmek şerklinde olabileceği akla gelmektedir. 

Kadir gecesinin Ramazan ayı içerisinde olduğu kesin olarak bilinmekle birlikte, Ramazanın hangi gecesinin kadir gecesi olduğu Allah ve Resulü tarafından bildirilmiş değildir. Bunun bildirilmemesinin en önemli gerekçesi, hiç şüphesiz insanların tembellik ederek, sadece o geceyi ihya edip, kalan 364 gecede yan gelip yatmalarına engel olmaktır. Kadir gecesi gizlenerek, insanların ona ulaşmak için çaba harcamaları, her geceyi kadir gecesi gibi ihya etmeleri arzulanmıştır. Fakat yine de bazı bilginler, Ramazan ayının 27. gecesinin Kadir gecesi olabileceğini ileri sürmüşlerdir. Onların bu husustaki delilleri Resulullahtan nakledilen bir takım hadislerdir. 

Her ne kadar Ramazan ayının 27. gecesinin KAdir gecesi olduğu kesin olmasa da bazı alimler, 27. gecenin kadir gecesi olarak ihya edilmesinin gerektiğini ileri sürmektedirler. 

Kanaatimce belirli bir geceyi Kadir gecesi olarak belirlemek, Kadir'in ruhuna aykırıdır.

Kadir gecemizin en güzel şekilde ihya edilebilmesi ve bin aydan daha hayırlı bu gecenin bütün din kardeşlerimize hayırlar getirmesi dileklerimle, tüm okurlarımın mübarek Ramazan bayramını da tebrik ederim.

24.09.2008

Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN
İ.Ü İLAHİYAT FAKÜLTESİ 
İslam hukuku A.B.D BAŞKANI