İslam ve Kur’an’da Zina Kavramı

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Kur’an’ın inmeye başladığı dönemde, ilk başlarda yasaklanan suç fiillerinden biri zina’dır. Ancak, cahiliye olarak bilinen bu dönemde, zina ile ne kastedildiği toplum tarafından çok iyi anlaşılmamıştır. Bunun sebebi, cahiliye döneminde mevcut ve meşru kabul birkaç çeşit cinsellik ilişkisinin bulunmasıdır. Dönemin başlarında zina kavramıyla ne kastedildiğinin anlaşılmadığı konusunda en çarpıcı örnek, Taif’in fethinde, Taifli erkeklerin peygambere bey’at ederken, kendileri tacir oldukları için, zinanın kendileri için bir ihtiyaç olduğu konusunda şikayette bulunmalarıdır. Bir diğer örnek de, Ebu Süfyan’ın karısı Hint’in bey’at sözü verirken “zina etmeyeceksin” sözüne karşılık “hür bir kadın zina eder mi?” diye şaşkınlıkla cevap vermesidir. Bu cevap onun hür bir kadının yaşadığı cinselliğin zina kavramıyla ifade edilemeyeceği şeklinde bir anlayışa sahip olduğunu gösterir. Kur’an, kavramı ilk defa kullandığı zaman, zina kavramı muhtemelen içerisinde çok-kocalılığı (polyandry) ve İslam tarafından yasadışı kabul edilen cahiliye döneminde uygulanan “geçici evlilik” cinsinden cinsellik türlerini ifade etmek üzere kullanmıştır (Leila Ahmed, Women and Gender in Islam, 44-45).

Kur’an’da zinanın apaçık bir edepsizlik, hayasızlık olduğu vurgulanırken (İsra, 17:32); “Zina eden kadın ve zina eden erkeğin her birine yüz sopa vurun” (Nur, 24:2) denilmek suretiyle bir cezalandırma belirlenmiştir. Bu ayetin devamında gelen “Zina eden erkek, zina eden veya müşrik olan bir kadından başkası ile evlenmez; zina eden kadınla da ancak zina eden veya müşrik olan erkek evlenir. Bu, müminlere haram kılınmıştır”. (Nur, 24:3) ayetinden, bu cezanın bekârlar için olduğu sonucunu çıkarmak mümkündür. Nitekim müfessirler de bu ayeti bu şekilde yorumlamışlardır.

Öte yandan “Kadınlarınızdan fuhuş yapanlara karşı aranızdan dört şahit getirin. Eğer şahitlik ederlerse, o kadınları ölüm alıp götürünceye yahut Allah onlara bir yol açıncaya kadar evlerde hapsedin” (Nisa, 4:15) ayeti zina yapan kadınların (ki evli olup olmadıkları açıklanmamıştır) ne şekilde cezalandırılacağını bildirirken, devamında gelen “İçinizden fuhuş yapan her iki tarafa ceza verin; eğer tevbe eder, uslanırlarsa artık onlara ceza verip eziyet etmekten vazgeçin; çünkü Allah tövbeleri çok kabul eden ve çok esirgeyendir” (Nisa, 4:16) ayeti hem kadın hem de erkeğin cezalandırılmasını bildirmekte ve yine bu zina yapanların evli olup olmadıkları konusuna açıklık getirmemektedir.

İslam Hukukçuları; Kur’an’da yer alan zina edenlere 100 sopa vurulmasıyla ilgili ayetin bekarların zinasıyla ilgili olduğu söylerken; evlilerin cezasının taşlanarak öldürülmek (recm) olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu konuda Kur’an’da herhangi bir açıklama yokken, ki bazıları Kur’an’da recm ayetinin bulunmasına rağmen lafzının kaldırıldığı ancak hükmünün baki kaldığı gibi, İslam’ın temeline dinamit koyabilecek nitelikte bir iddia ileri sürmektedirler, onların bu şekilde hüküm vermelerinin temel sebebi hadislerde yer alan bazı açıklamalar ve uygulamalardır. Ancak Peygamber zamanında Yahudilerden zina edenlere Tevrat’ta yer alan hükmü uygulamasına rağmen; İslam toplumunda bu işi yaptığını iddia ettiği halde cezalandırılması emredilen başta Maiz b. Malik olmak üzere, birkaç kişiye rastlanılmaktadır, Peygamber sonradan onun da taşlanarak öldürülmemesinin daha iyi olacağını söylemiştir.

Böylesine önemli bir konuda Kur’an’da belirli bir açıklama bulunmazken, tarihleri net olarak bilinemeyen ahad hadislere dayanarak hüküm bina etmenin pek çok sıkıntılara yol açacağını söylemek yanlış olmayacaktır. Nitekim, hırsızlık, yol kesme gibi suçlara takdir edilen cezalar da recm kadar ağır olmalarına rağmen, işleniş ve ceza takdir ediliş gerekçeleri net olarak Kur’an’da yer aldığı için, recm kadar tartışılmamışlardır. Tarihsel tecrübe bakımından da evlilerin zinasına takdir edilen recm cezasının hemen hiç uygulanmadığı söylenebilir.


Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN
İ.Ü İLAHİYAT FAKÜLTESİ 
ÖĞRETİM ÜYESİ