İslam'da Kurban İbadeti

 
Kurban Bayramının yaklaştığı şu günlerde hepimizde bir telaş, kimimin kurban kesmek için ortak arıyoruz, kimimiz ortak bulmuş, kurbanlık almak için uğraşıyoruz. 08 Aralık 2008 Pazartesi Kurban Bayramı olduğu için telaşımız kurbana hazırlık yapmak konusunda.
Kurbanın İslam Dininde ibadet yönü ağır basan bir amel olduğunda şüphe yok. Ancak unutmamak gerekir ki bizim gibi toplumlarda bu tür ibadetler kimi zaman ibadet anlayışının dışına da taşabilmekte. Mesela insanlar kurban keserken sırf Allah rızasının dışında maksatlara sapabilmekte. Konu-komşu kurban kesmezsek ne der, çocuklarımız kurbanda et yemesin mi gibi düşünceler bazılarımızın aklından geçmekte. Halbuki Kurban bir ibadet ve amacı kişiyi Allah yaklaştırmak nitekim Kur'an-ı Kerim'de "De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir". (En'am, 6/162) buyurularak, Peygambere ve onun şahsında tüm mü'minlere kurban'ın sırf Allah için olması gerektiği hatırlatılmaktadır. Bir başka ayette: "Onların ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır; fakat O'na sadece sizin takvânız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah'ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davrananları müjdele! (Hacc, 22/37) buyurulmak suretiyle kurban'da asıl olanın niyet olduğu açıkça bildirilmektedir.
Bir ibadet olarak kurban ele alındığında, temel olarak Hacc ibadetinin rükünlerinden biri olduğu görülür. Allah kitabında hacceden mü'minlerin kurban kesmelerini emr etmektedir: "İnsanlar arasında haccı ilân et ki, gerek yaya olarak, gerekse nice uzak yoldan gelen yorgun argın develer üzerinde, kendilerine ait bir takım yararları yakînen görmeleri, Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belli günlerde Allah'ın ismini anmaları (kurban kesmeleri için) sana (Kâbe'ye) gelsinler. Artık ondan hem kendiniz yeyin, hem de yoksula, fakire yedirin." (Hacc, 22/27-28)Bu ayetten de anlaşılacağı üzere, kurban ibadeti haccın erkanındandır.
Kurban ibadetinin İslam öncesi dönemde toplumlarına da emredilmiş bir ibadet olduğunu: "Biz, her ümmete - (Kurban kesmeye uygun) hayvan cinsinden kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah'ın adını ansınlar diye - kurban kesmeyi gerekli kıldık. İmdi, İlâhınız, bir tek İlâh'tır. Öyle ise, O'na teslim olun. (Ey Muhammed!) O ihlaslı ve mütevazi insanları müjdele!" ayetinden anlamaktayız.
Sonuçta kurban sırf Allah rızası için yapılması gereken bir ibadettir. dolayısıyla kurban keserken ortak olacağımız insanların hepsinin de aynı niyetle kurban kestiğinden emin olmalıyız. Tüm Müslümanların kurban bayramını tebrik eder, hayırlara vesile olmasını yüce Allah'tan niyaz ederim.
 

02.12.2008

Yrd. Doc. Dr. Ali DUMAN
İnönü Üniv. İlahiyat Fak.
İslam Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı